Onderzoekers maken computerkunst

(01-02-2023) Aan de hand van een prompt en een eigen programmeertaal maakten een tiental UGent-onderzoekers de voorbije maand elke dag een kunstwerk. Hun resultaten kregen op genuary.art, een digitaal platform rond artistiek programmeren, dagelijks een hashtag.

Creatief met prompts

Van het eerder speelse 'Black and white' en 'Made in 10 minutes' tot abstracte begrippen als 'Suprematism' en 'Asemic'. Allemaal voorbeelden van prompts, ruim te interpreteren opdrachten waarmee onder meer onderzoeksassistent Michiel Rollier en doctoraatsstudenten Tim Van Wesemael en Thomas Van Giel de afgelopen januaridagen regelmatig aan de slag zijn geweest.

Aan de hand van dergelijke prompts gingen deze wetenschappers, alle drie verbonden aan de Vakgroep data-analyse en wiskundige modellering, gedurende een maand op zoek naar alternatieve manieren om meer creativiteit in hun wetenschappelijk onderzoek op te nemen. De oorspronkelijke idee voor dit extra duwtje aan genuary.art kwam van postdoctoraal onderzoeker Michiel Stock en collega Michiel Rollier.

Op genuary.art is het de bedoeling om met geschreven codes een creatieve output te verwekken, hetgeen men generatieve kunst noemt. Generatief in de betekenis dus dat de creatie in kwestie, door ingrepen aan de broncode van wetenschappers wereldwijd, er telkenmale anders gaat uitzien. In plaats van verf en penselen gebruiken generatieve kunstenaars hun programmeervaardigheden om met de computer als canvas visuele of auditieve kunst te maken.

Dankzij de opgedragen algoritmes worden esthetisch digitale resultaten gegenereerd. De voorwaarden voor de deelnemende (computer)wetenschappers en (media)kunstenaars zijn de op genuary.art opgelegde prompts.

Generatieve kunst als educatieve tool

Het is Michiel Rollier, die onder supervisie van professor Jan Baetens onderzoek doet naar 'cellulaire automaten', die deze aparte vorm van kunst bijzonder genegen is. Zijn ervaring met wiskundige modellen waarin denkbeeldige ruimtes worden onderverdeeld in vakjes die door voorgeprogrammeerde codes met elkaar communiceren, leent zich immers gemakkelijk tot het produceren van een generatieve esthetische output.

Op basis van simpele regels wordt een output gesimuleerd die precies lijkt weggelopen uit de natuur. Onder meer zo kan de gedachte dat het leven uit complexe structuren bestaat die voortkomen uit eenvoudige regels op speelse wijze worden geësthetiseerd. Op die manier helpt de inzet van kunst abstract onderzoek te communiceren.

De kracht van genuary.art zit 'm vooral in het aantrekkelijk maken van het programmeren zelf. Dat ook het communiceren van wetenschappelijk onderzoek, zoals in het geval van Michiel Rolliers cellulaire automaten, hierdoor een stuk aanlokkelijker wordt, is mooi meegenomen.

Genuary.art maakt concepten als samplen, dynamische systemen, geometrie en beeldverwerking, onderwerpen die in diverse vakken aan verschillende faculteiten aan bod komen, heel inzichtelijk. Zo was er Bram Spanoghe die dankzij zijn doctoraat over L-systemen de prompt 'digitale planten' afleverde en kon burgerlijk ingenieur Thomas Van Giel met de opdracht 'Signed Distance Function' verschillende wiskundige begrippen op speelse wijze illustreren.

Met Instagram naar het GUM?

'gebroken' ijsvogel (Tim Van Wesemael)Naast diverse bijdragen aan genuary.art legt beginnend generatief kunstenaar Michiel Rollier momenteel ook de laatste hand aan een bundeltje artwork, met per artiest een paragraafje uitleg, dat er medio maart 2023 zit aan te komen. Vertrekpunt hierbij is de Instagrampagina @ugentgenerative waarop generatief werk van diverse UGent'ers uit de bètawetenschappen via de hashtag #genuary is terug te vinden.

Oorspronkelijk waren het vooral wiskundige Sofie Van Gassen en electronica-ingenieur Francis wyffels die op deze sociaalnetwerksite met codes aan de slag gingen. Niet veel later sloten jonge onderzoekers als Tim Van Wesemael, Thomas Van Giel, Steff Taelman en Wissam Barhdadi snel aan.

Zelfs medewerkers van de Faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur (Dries Marzougui, Tom Neutens en Victor-Louis De Gusseme) en Koen Van den Eeckhout van de Faculteit Wetenschappen leverden ondertussen ook al verschillende Instagram-bijdragen. Alle broncodes hiervan worden binnenkort gedeeld via Github.

Kunst dus als uitgelezen manier om zowel onderzoekers als Jan met de pet over wetenschap te laten nadenken. Recent nog presenteerde biotechnologe Marjan De Mey haar endorfineproducerende bacteriën en volgen velen tegenwoordig de twitterende bomen van ecofysiologe Kathy Steppe.

In dezelfde lijn hopen alle UGent-deelnemers met hun generatieve kunst vooral aan te tonen dat (computer)wetenschappen geen droge materie hoeft te zijn, maar eerder fundamenteel creatief is. En ondertussen dromen Michiel en de zijnen alvast van een gastcuratorschap over een hoekje 'Generatieve kunst' in het Gents Universiteitsmuseum.

Ga naar ugentgenerative